5 chướng ngại của tâm

Để giữ cho thân tâm an lạc, chúng ta cần nhận thức và loại bỏ những 5 chướng ngại của tâm. Những chướng ngại ấy giống như vẩn đục làm mờ sự sáng suốt trong tâm, khiến cho nhận thức bị che mờ.

Có rất nhiều nguồn và bài giảng hay nói về năm triền cái, dưới đây mình tổng hợp một bảng cho dễ tra cứu.

	Tham dục	Sân	Hôn trầm	Trạo cử	Nghi
Định nghĩa	Mong cầu sự dễ chịu	Muốn trừng phạt gây khổ	Nặng nề và mờ tối	Tâm xao nhãng	Nhiều câu hỏi rối ren
Hình tượng	Như đi vay nợ	Như người bị bệnh	Như bị giam phỏng tối	Như nô lệ	Như bị lạc trong sa mạc
So với nước	Sôi	Cuộn trào	Ứ đọng	Sóng lăn tăn	Đục bẩn
Biểu hiện	Hào hứng, tham lam, thèm muốn	Tức giận, ý xấu, ghen ghét, sợ hãi, buồn rầu, phẫn nộ	Thiếu năng lượng, chậm chạp, lẫn lộn	Phản ứng mạnh, mất tập trung, sợ hãi, căng thẳng, ân hận	Nghi ngờ lời dạy, thiếu khả năng thực tập
Điều kiện xuất hiện	Chú tâm vào các ham muốn, lạc trong sự dễ chịu, danh vọng, thành đạt, lời khen	Đau đớn thể chất, suy nghĩ xấu, tình trạng xấu, cá nhân ích kỷ	Mất cân bằng, tập trung nhiều hơn năng lượng, buốn chán, lười, ăn quá nhiều	Mất cân bằng, năng lượng nhiều hơn độ tập trung, thả cho ý nảy, nói quá nhiều	Chú ý vào sự không chắc chắn, thiếu sự hỏi và tìm hiểu
Cách xoá bỏ	Nhận thức và nghĩ về hậu quả	Nhận thức sự phán xét, buông bỏ bản tính cá nhân	Nhận thức, tăng năng lượng, gặp thêm bạn bè, nghỉ ngơi đầy đủ	Nhận thức, tập trung hơn, kiên trì, tập hài lòng	Nhận thức, đặt câu hỏi và tìm hiểu sâu
Cách phòng ngừa	Nhận thức và bảo vệ các giác quan khỏi các kích thích, ăn vừa phải	Học cách yêu thương, nhìn vào mặt tốt thay vì mặt xấu	Tập những điều kiện khơi dậy nỗ lực	Tăng cường sự tĩnh lặng của tâm trí	Chú ý vào hiệu quả của thiền tập

Lúc nào đó mình sẽ viết về sự vi tế của những hiệu ứng trong tâm này. Nếu không thiền định miên mật, những biểu hiện vi tế ấy rất khó nhận ra.

Tham khảo